Муми-Тролли

Tajemnicze istoty

W kilka dni po pogrzebie wiewiórki Muminek zauważył, że ktoś świsnął sporo torfu z szopy.

Od  wrót  ciągnął  się w śniegu szeroki ślad, jak gdyby ktoś wlókł za sobą worki.

“To nie mogła być Mi – pomyślał Muminek. – Jest o  wiele  za mała,  a  Too-tiki  bierze tylko to, czego potrzebuje. To musiała być Buka”.

Z najeżonym futerkiem ruszył za śladem.  Nie  było  przecież nikogo  poza nim, kto mógł pilnować torfu rodziny Muminków – była to więc sprawa jego honoru.

Ślad kończył się na pagórku za grotą.

Leżały tam złożone na stos worki z torfem. Na szczycie  tego stosu  stała ławka ogrodowa rodziny Muminków, ta, której w sierpniu odpadła noga.

– Ta ławka uświetni efekt! – odezwała  się  Too-tiki  wychylając się zza worków. – Jest stara i sucha jak pieprz.

–  Na  pewno  – powiedział Muminek. – Jest w naszej rodzinie już od dawna. Można by ją zreperować.

– Albo zrobić nową – odrzekła Too-tiki. –  Chcesz  posłuchać piosenki o Too-tiki, która rozpaliła wielkie zimowe ognisko?

– Proszę bardzo – odparł Muminek spokojnie.

Wówczas  To-tiki obracając się powoli i przytupując w śniegu zaczęła śpiewać:

Rozlega się dźwięk,

samotny i dziwny,

dziki i spokojny -

głucho brzmi bęben.

Trzeszczy ognisko,

płonie w białym śniegu,

kołyszą się ogony,

tańczą w białym śniegu.

Głucho brzmi bęben

w czarną, czarną noc.

– Dość mam tej czarnej nocy! – krzyknął Muminek. – Nie chcę dalej słuchać. Jest mi zimno! Jestem sam! Chcę, żeby wróciło słońce!

– Przecież właśnie dlatego  rozpalamy  dzisiejszej  nocy  to wielkie zimowe ognisko – odpowiedziała Too-tiki. – Jutro będziesz miał z powrotem swoje słońce.

– Moje słońce – powtórzył Muminek drżącym głosem.

Too-tiki przytaknęła głową i podrapała się po pyszczku.  Muminek długo milczał. Potem spytał ostrożnie:

– Myślisz, że ono zauważy, czy ta ławka tu jest, czy jej nie ma?

– Posłuchaj mnie – powiedziała Too-tiki surowo. – To ognisko jest tysiąc lat starsze od twojej ławki. Możesz być dumny z tego,że w ogóle została tu przyniesiona.

Wtedy  Muminek  nic  już  nie   powiedział.   “Będę   musiał wytłumaczyć  to jakoś rodzinie – pomyślał. – Może woda przyniesie i wyrzuci na ląd jakieś drzewo, które się nada do pieca,  i  nową ławkę ogrodową, kiedy przyjdą wiosenne roztopy”.

Stos stawał się coraz większy i większy. Na pagórek wciągano uschłe drzewa, spróchniałe pnie, stare beczki i deski, znalezione nad  brzegiem  morza. Muminek czuł, że wokół aż roi się od tłumu, ale nikogo nie było widać.

Przyszła także  mała  Mi  wlokąc  za  sobą  swoje  tekturowe pudełko.

–  Już  go  nie  potrzebuję  – powiedziała. – O wiele lepiej zjeżdża się na srebrnej tacy. A mojej siostrze, jak widać, dobrze śpi się w dywanie z salonu. Kiedy rozpalamy?

– Jak wzejdzie księżyc – powiedziała Too-tiki.

Muminek  przez cały wieczór czuł wielkie napięcie. Chodził z pokoju do pokoju i zapalił więcej świec niż zwykle. Czasem przystawał  wsłuchując  się  w  oddechy śpiących i lekkie trzaskanie w ścianach, gdy mróz się wzmagał.

Był pewien, że teraz cały ten tajemniczy  ludek  wyjdzie  ze swoich  kryjówek, owe nierzeczywiste i lękające się światła istoty, o których mówiła Too-tiki. Zejdą się  chyłkiem  przy  wielkim ognisku,  które  rozpalą  wszystkie małe stworzonka, aby poruszyć ciemności i mróz. Nareszcie je zobaczy.

Muminek zapalił lampę naftową i wszedł na strych.

Otworzył klapę w dachu. Księżyca nie było jeszcze widać, ale zorza  polarna  lekko  oświetlała  dolinę.  Na dole, przy moście, sunął  szereg  pochodni,  otoczonych   przez   tańczące   cienie. Zmierzały w kierunku morza i pagórka.

Muminek z zapaloną lampą ostrożnie zszedł po drabinie. Ogród i las pełne były nieuchwytnych blasków  i  szeptów,  a  wszystkie ślady prowadziły w stronę pagórka.

Kiedy  doszedł  nad brzeg morza, sinobiały i straszliwie odległy księżyc wznosił się nad taflą lodu. Coś poruszyło się  koło niego.  Spojrzał w dół – prosto w złe i błyszczące oczy małej Mi.

– Ale będzie pożar! – powiedziała ze śmiechem. – Jak  głupio będzie wyglądała przy nim ta cała pełnia księżyca!

Spojrzeli  jednocześnie  w stronę pagórka i zobaczyli strzelający pionowo żółty płomień; to Too-tiki podpaliła stos.

I zaraz od dołu do góry ogarnęły go huczące płomienie, które rzucały  swoje odbicie prosto na czarną taflę lodu. Jakaś samotna melodyjka szybko przemknęła obok Muminka; to  niewidzialna  mysz, spóźniwszy się, biegła na zimowy obrzęd.

Duże  i  małe  cienie poruszały się w uroczystych podskokach dokoła ognia. Wtem – ogony zaczęły walić w bębny.

– Już po twojej ławce – rzekła mała Mi.

–  Nigdy  mi  nie  była  potrzebna  –  odpowiedział  Muminek niecierpliwie. Ślizgając się począł się wdrapywać na okryty lodem pagórek, lśniący w blasku ognia. Śnieg tajał od gorąca  i  ciepła woda spływała mu po łapkach.

“Wróci  słońce – myślał Muminek podniecony. – Koniec z ciemnościami, koniec z samotnością.  Można  będzie  usiąść  sobie  na werandzie i pogrzać plecy…”

Wszedł  na  szczyt.  Wokół ogniska było gorąco. Niewidzialna mysz zaczęła grać jakąś dziką melodię.

Tańczące cienie odsunęły się i uderzenia  w  bębny  rozległy się po drugiej stronie ognia.

– Dlaczego one odeszły? – spytał Muminek.

Too-tiki  popatrzyła na niego swoimi spokojnymi, niebieskimi oczami. Ale nie był pewien, czy go rzeczywiście widziała. Wpatrywała  się  w swój świat, co roku taki sam, niezmienny świat zimy, obcy dla Muminka, który zwykle spał wówczas w ciepłym domu.

– A gdzie jest ten, co mieszka w szafie w kabinie? –  spytał Muminek.

–  Co  mówisz?  –  spytała Too-tiki; nie dosłyszała pytania,zajęta własnymi myślami.

– Chcę się zobaczyć z tym, co mieszka w szafie! –  powtórzył Muminek.

–  Nie  wolno mu wychodzić – odpowiedziała Too-tiki. – Nigdy nie wiadomo, co takiemu przyjdzie do głowy.

Cała masa małych, długonogich stworzonek przesunęła  się  po lodzie  jak  dym. Ktoś z posrebrzonymi rogami przemknął z tupotem obok Muminka, a nad ogniem, w kierunku północy, bijąc parą  wielkich skrzydeł, przeleciało coś czarnego.

Ale  wszystko to działo się zbyt szybko, żeby Muminek zdążył się komukolwiek przedstawić.

– Too-tiki, moja kochana – prosił, ciągnąc ją za kaftanik.

– Tam, zobacz, masz tego, który mieszka pod kuchenną szafką.

Było  to  dość  małe zwierzątko z krzaczastymi brwiami; siedziało samotnie, wpatrując się w ogień.

Muminek przysiadł się do niego i powiedział:

– Mam nadzieję, że knackebrode nie był za stary?

Zwierzątko spojrzało na niego, ale nic nie odrzekło.

– Ma pan niebywale krzaczaste brwi – zagaił Muminek próbując uprzejmie nawiązać rozmowę.

Wówczas zwierzątko z krzaczastymi brwiami rzekło:

– Snadaff umuh.

– Co takiego? – spytał Muminek zaskoczony.

– Radamsa – odrzekło zwierzątko ze złością.

–  On  mówi  swoim  własnym  językiem,  a teraz myśli, że go obraziłeś – wyjaśniła Too-tiki.

– Zupełnie nie miałem tego zamiaru –  powiedział  Muminek  i dodał błagalnie: – Radamsa, radamsa.

Wtedy  zwierzątko z krzaczastymi brwiami już zupełnie wyszło z siebie, wstało i znikło.

– I co ja teraz mam zrobić!  –  powiedział  Muminek.  –  Ono będzie  mieszkało  pod  szafką  jeszcze  cały rok nie wiedząc, że chciałem mu tylko powiedzieć coś miłego!

– Zdarza się – odpowiedziała Too-tiki.

Ławka ogrodowa rozsypała się w deszcz iskier.

Nie było już widać ognia, tylko żar; a  woda  ze  stopionego śniegu gotowała się w szczelinach skalnych. Mysz przestała grać i wszyscy spojrzeli na brzeg morza skuty lodem.

Siedziała tam Buka. W jej okrągłych, małych  oczach  odbijał się blask ognia, ale poza tym wyglądała jak wielka, bezkształtna,szara masa. Była o wiele większa niż w sierpniu.

Bębny ucichły, gdy Buka  zaczęła  wspinać  się  na  pagórek. Podeszła  prosto  do  ogniska.  I  usiadła  na nim nie mówiąc ani słowa.

Rozległ się gwałtowny syk i cały pagórek  otoczyła  para.  A kiedy  para  znikła,  żaru  już nie było. Zobaczyli tylko wielką,szarą Bukę, od której ziała lodowata mgła.

Muminek uciekł nad brzeg morza. Dopadł Too-tiki i zawołał:

– Co teraz będzie? Czy Buka zgasiła słońce?

– Spokojnie – powiedziała Too-tiki. – Buka przyszła  nie  po to, żeby zgasić ogień, ale żeby się ogrzać, biedaczka. Ale wszystko, co się pali, gaśnie, kiedy ona na tym  usiądzie.  Znowu  się rozczarowała.

Muminek  zobaczył, że Buka wstaje i węszy wśród zmarzniętych kawałków węgla. Podeszła do  jego  lampy  naftowej,  która  nadal paliła się na stoku góry. Zobaczył, że i lampa zgasła.

Buka  stała  jeszcze chwilę. Pagórek opustoszał, wszyscy się rozeszli. Potem wróciła na lód i znikła  w  ciemnościach,  równie samotna jak poprzednio.

Muminek ruszył do domu. Nim usnął, ostrożnie pociągnął swoją Mamę za ucho i powiedział:

– To nie było specjalnie miłe przyjęcie.

– No, proszę – mruknęła Mama przez sen. – Ale może następnym razem…

A  w  kuchni  pod szafką siedziało zwierzątko z krzaczastymi brwiami i złościło się.

– Radamsa! – mówiło. – Radamsa – i  wzruszało  ramionami.  I nikt  zapewne poza zwierzątkiem nie wiedział, co przez to chciało powiedzieć.

.oOo.

Too-tiki siedziała pod lodem i łowiła ryby. Była  wdzięczna morzu,  iż od czasu do czasu jego wody opadały na tyle, że  można było zejść przez przeręblę koło kabiny i usiąść sobie z wędką  na kamieniu. Nad sobą miało się miły zielony sufitz lodu, a u stóp – morze.

Czarna   podłoga   i   zielony   sufit   ciągnęły   się    w nieskończoność, aż gdzieś w dali ginęły w ciemnościach.

Obok  Too-tiki  leżały  cztery  małe  rybki. Jeszcze jedna i będzie zupa rybna.

Nagle posłyszała niecierpliwe kroki na  pomoście.  Na  górze Muminek zapukał do drzwi kabiny. Odczekał chwilę i znowu zapukał.

– Huu! – krzyknęła Too-tiki. – Jestem pod lodem.

Echo wzbiło się pod lodowy sufit: “Huu!” Ślizgało się tam  i z powrotem wielokrotnie powtarzając: “Pod lodem!”

Po   chwili  przez  otwór  przerębli  wsunął  się  ostrożnie pyszczek. Muminka, a zaraz  potem  uszy  przyozdobione  oklapłymi złotymi wstążkami.

Spojrzał w czarną wodę, od której wiało chłodem, i na cztery sztywne rybki obok Too-tiki. Zatrząsł się.

– Wcale nie przyszło! – powiedział.

– Co? – zapytała Too-tiki.

– Słońce! – krzyknął Muminek.

“Słońce” – powtarzało echo. “Słońce,  słońce,  słońce…”  – niosło się pod lodem coraz dalej i coraz słabiej.

Too-tiki wyciągnęła wędkę.

– Niech ci się tak nie śpieszy – powiedziała. – Przychodziło tego dnia każdziuteńkiego roku, więc na pewno zrobi  to  i  dziś. No, cofnij pyszczek, żebym mogła wyjść.

Wygramoliła  się  z  przerębli  i  usiadła  na  schodkach do kabiny. Wietrzyła w powietrzu i nasłuchiwała.

– Jeszcze trochę – rzekła. – Usiądź tu i czekaj.

Ślizgając się po lodzie zbliżała się mała Mi. Przysiadła się do  nich.  Do  butów miała poprzywiązywane blaszane przykrywki od słoików.

– Więc znowu ma się czekać na jakieś dziwy – powiedziała.  – Chociaż nie mam nic przeciwko odrobinie dziennego światła.

Od  strony  lądu  nadleciały  dwie  stare wrony i usiadły na dachu kabiny. Minuty mijały.

Nagle wełnisty puszek na grzbiecie Muminka  zjeżył  się.  Na mrocznym  niebie,  tuż  nad  horyzontem, zabłysło coś czerwonego; potem zgęstniało w wąskie czerwone pasmo, które  rzuciło  na  lód długie promienie światła.

– Jest! – krzyknął Muminek.

Podniósł małą Mi i pocałował ją w sam środek pyszczka.

–  Ech,  nie  wygłupiaj się! – powiedziała Mi. – Nie ma o co robić tyle hałasu.

– Jest! – krzyczał Muminek. – Będzie wiosna! Będzie  ciepło! Wszyscy się pobudzą!

Chwycił  cztery  rybki i rzucił je wysoko w powietrze. Potem stanął na głowie. Nigdy jeszcze nie czuł się tak szczęśliwy.

W tej samej chwili lód znowu pociemniał.

Wrony podniosły się i wolno odleciały w głąb lądu.  Too-tiki pozbierała  swoje rybki, a czerwone pasemko schowało się za horyzont.

– Czy ono pożałowało tego, że  wyszło?!  –  zawołał  Muminek przerażony.

–  Nic  dziwnego, skoro tak się zachowujesz – powiedziała Mi odjeżdżając na blaszanych przykrywkach.

– Jutro wróci – pocieszała go Too-tiki. –  I  będzie  trochę większe. Mniej więcej jak skórka od sera. Grunt to spokój.

Powiedziawszy to Too-tiki zeszła pod lód, żeby napełnić rondel na zupę morską wodą.

Rzecz jasna, że miała rację. Dla słońca to nie takie  proste wzejść  od  razu  na niebo. Ale, jak wiadomo, nikt nie jest mniej rozczarowany tylko dlatego, że inni mają rację, a nie on.

Muminek siedział z oczyma wbitymi w lód i nagle  poczuł,  że wzbiera w nim złość. Zaczęło się to w brzuchu jak wszystkie silne uczucia. Czuł się oszukany.

Było mu wstyd, że narobił tyle hałasu i że przewiązał  sobie uszy  złotymi  wstążkami.  I w końcu poczuł, że aby się znowu uspokoić, musi zrobić coś, co byłoby  zupełnie  okropne  i  niedozwolone.  I to zaraz. Zerwał się i przez pomost pobiegł do kabiny. W kabinie podszedł prosto do szafy i otworzył drzwi na oścież.

Wisiały  w  niej płaszcze  kąpielowe.  Leżał   tam   również Paszczak z gumy, którego nigdy nie można było nadmuchać. Wszystko wyglądało jak minionego  lata.  Ale  na  podłodze  siedziało  coś małego i szarego, z długą sierścią i długim pyszczkiem, i wpatrywało się w Muminka.

Lecz po chwili, jakby nagle wstąpiło w nie życie, stworzenie śmignęło  po  podłodze niczym przeciąg i znikło. Muminek zobaczył tylko, jak podobny do czarnego sznurka ogon prześliznął się przez próg  kabiny. Chwaścik na końcu ogona zaczepił się w szparze przy drzwiach, lecz tylko na moment, zaraz bowiem uwolniło  go  szarpnięcie i stworzenia już nie było.

Do kabiny weszła Too-tiki z rondelkiem w łapkach.

–  A  więc  jednak  nie mogłeś się powstrzymać, żeby nie otworzyć tych drzwi – powiedziała.

– Było tam tylko coś w rodzaju starego szczura –  wymamrotał Muminek.

– To nie był szczur – powiedziała Too-tiki. – To troll. Taki troll, jakim i ty byłeś, zanim stałeś się Muminkiem. Tak  właśnie wyglądałeś tysiąc lat temu.

Muminek  nie  znalazł odpowiedzi. Poszedł do domu i usiadł w salonie, żeby pomyśleć.

Nieco później przyszła Mi, aby pożyczyć świec stearynowych i cukru.

–  Słyszę okropne rzeczy o tobie – powiedziała. – Wypuściłeś z szafy swojego przodka. Podobno jesteście do siebie podobni.

– Ach, przestań! – powiedział Muminek.

Poszedł na strych i odszukał album rodzinny.

Były tam strona po stronie,  godne  postacie  Muminków, najczęściej na tle kaflowych pieców lub na werandach. Lecz ani jedna z nich nie była podobna do trolla w szafie.

“To musi być jakaś omyłka – pomyślał Muminek. – Nie jestem z nim spokrewniony”.

Spojrzał  na śpiącego Tatusia. Tylko jego nos był podobny do nosa trolla. A może… tysiąc lat temu?…

Nagle kryształowy żyrandol zaczął  dzwonić.  Kołysał  się  z wolna  tam  i z powrotem,a w środku, pod tiulem, coś się ruszało.

Coś małego i  włochatego.  Spomiędzy  błyszczących  kryształowych wisiorków zwisał pionowo długi, czarny ogon.

–  To  on  –  wymamrotał Muminek. – Mój przodek zamieszkał w żyrandolu.

Lecz nie wyglądało to zbyt groźnie. Muminek zaczął  się  już przyzwyczajać do dziwów zimy.

– Jak się masz? – spytał niegłośno.

Troll, ruszając uszami, patrzył na niego wychyliwszy głowę z tiulu.

– Uważaj na żyrandol – mówił dalej Muminek.  –  To  pamiątka

rodzinna.

Troll  przekrzywił głowę; przyglądał się Muminkowi z wyrazem napięcia i jak gdyby wsłuchiwał się w jego słowa.

“Teraz zacznie mówić” – pomyślał  Muminek.  I  w  tej  samej chwili ogarnął go lęk, że przodek coś powie. Może przemówi jakimś obcym językiem jak ten z ogromnymi brwiami. Może się rozzłości  i powie  “radamsa”  albo  coś  w tym rodzaju. I potem już nigdy nie moglibyśmy się zaprzyjaźnić z sobą.

– Ciii! – szepnął Muminek. – Nic nie mów.

Być może, mimo wszystko byli z sobą spokrewnieni. A  krewni,którzy  przyszli  w  odwiedziny,  mogą  nieraz zostać na długo. A jeśli to jest przodek, może zostać na zawsze. Kto wie? Jeżeli nie będzie teraz ostrożny, on może go źle zrozumieć i rozzłościć się.

A wtedy byliby zmuszeni przez całe życie mieszkać ze złym  przodkiem.

– Ciii! – powtórzył Muminek. – Ciiicho!

Przodek  potrząsnął  kryształowym  żyrandolem,  ale  nic nie powiedział.

“Pokażę mu, jak mieszkamy – pomyślał  Muminek.  –  Tak  zrobiłaby  Mama, gdyby przyjechał do nas w odwiedziny jakiś krewny”.

Wziął lampę  i  oświetlił  piękny,  ręcznie  malowany  obraz wiszący  przy  oknie.  Obraz  ten  był zatytułowany “Filifionka”. Troll popatrzył na obraz i wzdrygnął się.

Muminek podszedł do pluszowej kanapy i oświetlił ją. Pokazał trollowi po kolei wszystkie krzesła, lustro w salonie i tramwaj z morskiej pianki, w ogóle wszystkie piękne i  wartościowe  rzeczy, jakie posiadała rodzina Muminków.

Troll  patrzył z uwagą, ale najwidoczniej nie rozumiał, o co chodzi. W końcu Muminek  westchnął  i  odstawił  lampę  na  gzyms kaflowego pieca. I wtedy troll żywo zareagował.

Spuścił się z żyrandola i, podobny do kupki szarych szmatek,zaczął obchodzić wkoło kaflowy piec. Wetknął głowę w drzwiczki  i węszył   w  popiele.  Zainteresował  się  haftowanym  sznurem  do wyciągania szybra i długo wietrzył w szparze  pomiędzy  piecem  i ścianą.

“To musi być prawda – pomyślał Muminek wzruszony. – Na pewno j e s t e m  z nim spokrewniony, bo Mama zawsze mówiła,  że  nasi przodkowie żyli za piecami…”

W  tej  samej  chwili zadzwonił budzik, który Muminek zwykle nastawiał na porę zmierzchu, ponieważ wtedy  właśnie  najbardziej tęsknił za towarzystwem.

Troll znieruchomiał, po czym wskoczył do pieca, aż ze środka buchnął popiół. A w chwilę później  ze  złością  zaczął  trzaskać rusztem.

Muminek  zatrzymał  budzik i nasłuchiwał. Serce biło mu szybko. Ale wszystkie dźwięki umilkły. Kilka strzępków  sadzy  wolno opadło z komina, a sznur od szybra kołysał się lekko.

Muminek wyszedł na dach, żeby się uspokoić.

–  No,  jak  ci  cię  żyje z przodkiem?! – krzyknęła mała Mi zjeżdżając z góry.

– Doskonale – odpowiedział Muminek z godnością. – W rodzinie tak starej jak naszą każdy wie, jak się zachować.

Poczuł  się ogromnie dumny, iż jego rodzina posiadała przodka. Poza tym animuszu dodawała mu myśl, że mała Mi nie ma  drzewa genealogicznego*  i  że znalazła się na świecie w wyniku czystego przypadku.

*Drzewo genealogiczne-rysunek przedstawiający wszystkie pokolenia całego  rodu  za pomocą drzewa, na którego pniu, konarach i gałęziach umieszczone są imiona i nazwiska osób pochodzących od  jednego przodka.

Tej  nocy  przodek  Muminka przemeblował cały dom, nie tylko bardzo spokojnie, ale i z podziwu godną siłą.

Przyciągnął kanapę pod piec i poprzewieszał wszystkie obrazki.  Te, które mu się najmniej podobały, powiesił do góry nogami. (Ale może te właśnie najbardziej przypadły mu do gustu, kto wie).

Ani jeden mebel nie został na swoim dawnym miejscu, a budzik leżał w kubełku na śmieci.  Natomiast  ściągnął  ze  strychu  moc starych rupieci i zgromadził je wokół pieca.

Too-tiki przyszła popatrzeć.

–  Myślę,  że zrobił to dlatego, żeby czuć się tu bardziej w domu – powiedziała pocierając pyszczek.  –  Starał  się  stworzyć przyjemny gąszcz wokół swojego mieszkania. Żeby mieć spokój.

– Ale co powie Mama? – zaniepokoił się Muminek.

Too-tiki wzruszyła ramionami.

– No, to po coś go wypuścił? – powiedziała. – W każdym razie ten troll nic nie je. To ogromnie praktyczne zarówno dla  ciebie, jak  i  dla  niego.  Postaraj  się spojrzeć na to wszystko jak na rozrywkę.

Muminek potakująco kiwnął głową.

Zastanawiał się przez chwilę. Potem wczołgał się w  zwalisko połamanych  mebli,  pustych  skrzyń,  sieci na ryby, zwojów papy, starych koszy i narzędzi ogrodniczych. I niebawem uznał, że  jest tu całkiem przytulnie.

Postanowił  spać pod nie używanym od dawna fotelem na biegunach, w koszu z wełną.

Właściwie nigdy nie  czuł  się  zupełnie  bezpieczny  w  tym mrocznym  salonie o pustych oknach. A śpiąca rodzina przyprawiała go o melancholię.

Ale teraz, w ciasnej przestrzeni pomiędzy skrzynią,  fotelem na  biegunach i bokiem kanapy, czuł się zupełnie bezpieczny i ani trochę samotny.

Widział stąd kawałek ciemności, jakie panowały za  otwartymi drzwiczkami  pieca,  ale  starał  się, jak mógł; aby nie zakłócać spokoju przodka, i budował ściany swego kącika najciszej, jak się dało.

Wieczorem  wziął z sobą lampę i leżał słuchając, jak przodek kręci się w kominie.

“Może i ja tak mieszkałem przed tysiącem lat” – myślał zachwycony.

Przez  chwilę  zastanawiał się, czy nie krzyknąć by czegoś w komin.  Czegoś,  co  byłoby  znakiem  tajnego  porozumienia.  Ale rozmyślił  się. Zgasił lampę i zwinął się w kłębek głęboko pośród wełny.